E-cultuur: Bouwstenen voor Praktijk en Beleid

E-cultuur is een van de aandachtspunten in de Beleidsnota Cultuur 2004-2009 en de Beleidsbrief Cultuur 2006 van Vlaams minister Anciaux. De Vlaamse cultuuroverheid hecht belang aan een eigen 'cultureel' antwoord op de kennis- en informatiemaatschappij. Cultuurpraktijk en -beleid hebben tijd en ruimte nodig om een antwoord te formuleren op de uitdagingen en mogelijkheden van de digitale netwerkruimte. Essentieel is daarom dat ze samen een visie ontwikkelen en de dialoog aangaan.

Context e-cultuur
Onder invloed van de informatie- en communicatietechnologie verandert de manier waarop we cultuur maken, spreiden, bewaren en erin participeren. Het is een verandering waarvan de impact weleens vergeleken wordt met de uitvinding van de boekdrukkunst.

Er bestaat vandaag een nieuwe netwerkruimte waarin de dialoogcultuur groeit. Op het internet en daarbuiten ontwikkelen zich nieuwe vormen van werken en beleving, wordt culturele inhoud of content steeds meer digitaal aangeboden en duiken nieuwe spelers op. Traditionele grenzen tussen het maken, het verspreiden en communiceren, het deelnemen aan en het bewaren van cultuur vervagen. E-cultuur staat voor de veranderingen die zich onder invloed van de informatie- en communicatietechnologie voordoen in cultuur.

Sinds enkele jaren zien we in Vlaanderen, op initiatief van makers en culturele organisaties, werkvormen die zich op e-cultuur enten. Voorts worden er studies en onderzoek opgestart rond deelaspecten van e-cultuur. Hier en daar worden samenwerkingsverbanden met universiteiten en bedrijven opgezet en ontstaan crossdisciplinaire en cross-sectorale projecten. Ook in het onderwijs en bij de openbare omroep zijn op dat terrein ontwikkelingen aan de gang die perspectieven en uitdagingen bieden voor cultuur. Dat zijn de uitdagingen en perspectieven waar ook het Vlaamse cultuurbeleid voor staat.

Opzet publicatie De publicatie E-cultuur. Bouwstenen voor praktijk en beleid wil het thema e-cultuur zichtbaar maken en duiden wat e-cultuur is en wat het kan betekenen voor de diverse culturele sectoren, voor het cultuurbeleid en voor het beleid van de Vlaamse overheid. Het boek wil ook een integrale visie helpen ontwikkelen op de verschillende culturele velden en aanverwante domeinen, de technologie en de kennis- en informatiemaatschappij. E-cultuur. Bouwstenen voor praktijk en beleid is eveneens een oproep tot positionering ten opzichte van het onderwerp en wil debat en discussie mogelijk maken. Tot slot reikt de publicatie de eerste bouwstenen aan van een mogelijk integraal e-cultuurbeleid in Vlaanderen.

Het boek is geen beleidsverklaring, maar een advies- en discussietekst die wordt aangeboden aan minister Anciaux en bij uitbreiding aan de Vlaamse Regering. Het richt zich zowel tot actoren uit het cultuurbeleid en de cultuurpraktijk als tot actoren uit onder meer het onderwijs, de media, de innovatie, de wetenschap en de economie.

Opbouw publicatie

De publicatie bestaat uit negen hoofdstukken. Hoofdstuk 1 en 2 geven een inleiding op de context van de kennis- en informatiemaatschappij en op de eigenschappen van e-cultuur, en bieden een algemene stand van zaken rond e-cultuur in Vlaanderen en in Europa. Hoofdstuk 3 tot en met 8 belichten het thema e-cultuur voor de diverse culturele velden en voor onderwijs en media. Hoofdstuk 9 ten slotte omschrijft de mogelijke rol van de Vlaamse overheid en draagt voorstellen voor beleidsopties en -instrumenten aan.

De 'sectorale' hoofdstukken zijn opgebouwd volgens dezelfde structuur: een omschrijving van de betekenis van e-cultuur voor het specifieke veld en de sectoren, een verkenning van de rolveranderingen die zich aankondigen, een stand van zaken en tot slot een aantal (beleids)aanbevelingen. Elk hoofdstuk bevat concrete voorbeelden die de eigenschappen van e-cultuur illustreren. Bij de keuze van de voorbeelden wordt het evenwicht tussen Vlaanderen en het buitenland, grote en kleine instellingen en verschillende disciplines bewaard.

E-cultuur. Bouwstenen voor praktijk en beleid is tot stand gekomen in nauwe samenwerking tussen het Departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media van de Vlaamse overheid en het Digitaal Platform van de steunpunten Initiatief Audiovisuele Kunsten en Initiatief Beeldende Kunsten. Tal van actoren uit administraties, steunpunten, universiteiten, culturele organisaties... hebben bijgedragen aan de publicatie. Elk hoofdstuk is het werk van een of meer experts.

E-cultuur. Bouwstenen voor praktijk en beleid is verschenen bij uitgeverij Acco. De publicatie is verkrijgbaar in de boekhandel voor de prijs van 18 euro (ISBN 90 334 6320 2).

Het boek is, samen met een verklarende woordenlijst en een reactieformulier, integraal beschikbaar in html-versie op www.vlaanderen.be/e-cultuur